Page 62 - 78_03
P. 62

B.	
  MARTÍN	
  &	
  col	
  

	
  
ABSTRACT	
  

Electrochemical	
  genosensor	
  for	
  indirect	
  wheat	
  gluten	
  detection	
  in	
  food	
  

A	
   new	
   electrochemical	
   genosensor	
   has	
   been	
   developed	
   for	
   the	
   detection	
   of	
   a	
  
specific	
   DNA	
   sequence	
   that	
   encodes	
   for	
   an	
   immunogenic	
   fragment	
   of	
   a-­-2-­-gliadin,	
  
protein	
   of	
   gluten	
   wheat	
   that	
   plays	
   an	
   important	
   role	
   in	
   celiac	
   disease.	
   The	
  
genosensor	
   is	
   based	
   on	
   a	
   mixed	
   self-­-assembled	
   monolayer	
   consisting	
   on	
   a	
   capture	
  
probe	
   and	
   a	
   diluent	
   molecule,	
   mercaptohexanol,	
   both	
   immobilized	
   on	
   screen-­-
printed	
   gold	
   electrodes.	
   A	
   sandwich-­-type	
   hybridization	
   assay	
   was	
   selected,	
   using	
   a	
  
signaling-­-DNA	
  probe	
  labeled	
  with	
  biotin	
  and	
  streptavidin-­-alkaline	
  phosphatase	
  as	
  a	
  
reporter	
   molecule.	
   Detection	
   of	
   DNA	
   gluten	
   is	
   based	
   on	
   the	
   measurement	
   of	
   the	
  
oxidization	
   current	
   of	
   1-­-naphthol,	
   product	
   formed	
   by	
   a-­-naphthyl	
   phosphate	
  
enzymatic	
  hydrolysis,	
  by	
  differential	
  pulse	
  voltammetry.	
  Parameters	
  involved	
  in	
  the	
  
sensing	
  phase	
  were	
  investigated	
  and	
  optimized	
  by	
  cyclic	
  voltammetry.	
  The	
  optimal	
  
capture	
   probe	
  to	
  mercaptohexanol	
  ratio	
  was	
  found	
  to	
  be	
  2	
  µM:9	
  mM.	
  In	
  order	
  to	
  
minimize	
   unspecific	
   adsorptions,	
   both	
   signaling	
   probe	
   and	
   enzyme-­-streptavidin	
  
conjugate	
   concentrations	
   (measurement	
   phase	
   parameters)	
   were	
   optimized	
   (1	
   µM	
  
and	
   1.075··10-­-3	
   g/L	
   respectively).	
   A	
   linear	
   response	
   from	
   20	
   nM	
   to	
   250	
   nM	
   is	
  
obtained	
  with	
  the	
  proposed	
  genosensor.	
  

	
  

Keywords:	
   Genosensor;	
   Voltammetry;	
   Self-­-assembled	
   monolayer;	
   Gluten,	
   a-­-2-­-
gliadin.	
  

1.	
  INTRODUCCIÓN	
  

        El	
   gluten	
   es	
   un	
   conjunto	
   de	
   proteínas	
   vegetales	
   de	
   reserva	
   presente	
   en	
   los	
  
cereales	
   (centeno,	
   trigo,	
   cebada	
   y	
   avena).	
   La	
   celiaquía	
   es	
   una	
   enteropatía	
   de	
   base	
  
inmunológica	
  debida	
  a	
  una	
  intolerancia	
  permanente	
  al	
  gluten,	
  que	
  padecen	
  sujetos	
  
genéticamente	
   predispuestos	
   provocando	
   una	
   lesión	
   progresiva	
   de	
   las	
  
vellosidades	
   intestinales,	
   cuya	
   consecuencia	
   más	
   importante	
   es	
   la	
   disminución	
   de	
  
la	
   absorción	
   de	
   nutrientes.	
   Las	
   proteínas	
   inmunogénicas	
   más	
   estudiadas	
   son	
   las	
  
prolaminas,	
   en	
   especial	
   las	
   del	
   trigo,	
   denominadas	
   gliadinas.	
   La	
   respuesta	
  
adaptativa	
   más	
   común	
   y	
   más	
   fuerte	
   hacia	
   la	
   gliadina	
   está	
   dirigida	
   contra	
   un	
  
fragmento	
  de	
  33	
  aminoácidos	
  de	
  longitud	
  de	
  la	
  a-­-2-­-gliadina	
  (1,	
  2).	
  

        Aproximadamente	
   una	
   de	
   cada	
   cien	
   personas	
   padece	
   esta	
   enfermedad,	
  
siendo	
   la	
   enfermedad	
   crónica	
   intestinal	
   más	
   frecuente	
   en	
   España	
   (3).	
   El	
   único	
  
tratamiento	
  conocido	
  es	
  la	
  dieta	
  libre	
  de	
  gluten	
  durante	
  toda	
  la	
  vida.	
  El	
  etiquetado	
  
“sin	
  gluten”	
  que	
  llevan	
  algunos	
  alimentos,	
  indica	
  un	
  contenido	
  máximo	
  de	
  20	
  ppm	
  
en	
   productos	
   naturalmente	
   libres	
   de	
   gluten	
   y	
   de	
   100	
   ppm	
   para	
   productos	
  
procesados	
   (4).	
   Aunque	
   estos	
   niveles	
   sean	
   considerados	
   aparentemente	
   no	
  

324	
  

	
  
   57   58   59   60   61   62   63   64   65   66   67